به گزارش خبرنگار مهر، آران و بیدگل که یکی از چهل حصاران زاییده تمدن سیلک بوده است که پس از کاشان رتبه سوم را از نظر تعداد آثار تاریخی در استان اصفهان دارد و تا حدود ده سال پیش از داشتن یک اداره یا حتی نمایندگی میراث فرهنگی محروم بوده است.
در سال‌های گذشته بخش عظیمی از بافت تاریخی و آثار فاخر معماری آن (از جمله هشتی زیارتگاه محمدهلال، حمام تاریخی قاضی، گذر بازار و دهنو، چندین آب انبار و خانه با ارزش و...) بر اثر خیابان کشی و ساخت و ساز غیر اصولی و بی‌توجهی مسؤولان نابود شده و نسل امروز از داشتن آنها بی‌بهره مانده‌است. عدم رعایت حریم بناهای تاریخی نیز به وفور در بافت تاریخی این شهر به چشم می‌خورد.
تخلف در خیابانی که از طرح جامع حذف شده بود
از حدود دوماه پیش تاکنون بحث بر سر خیابانی است که بکرترین و سالمترین قسمت‌های بافت تاریخی این شهر را نشانه رفته است. جالب آنکه این خیابان که در سال ٧۴ در طرح جامع قرار داشت، در سال ٨۵ از نقشه طرح تفصیلی حذف شد و مصوبه کمیسیون ماده ۵ را ندارد.
عملیات احداث خیابان افتخارالاسلام بدون مصوبه از حدود دوماه پیش بدون شفاف‌سازی و بدون استعلام (ماده ١٠٢ قانون شهرداری‌ها) و کسب مجوز از سازمان میراث فرهنگی شدت گرفت و بخشی از بافت تخریب شد و اعتراض شدید حامیان میراث فرهنگی را در پی داشت اما اعضای شورای شهر با دلایل متفاوت و غیر منطقی و یا اظهار بی‌اطلاعی سعی در توجیه این خیابان داشته‌اند. از طرفی اداره میراث شهرستان هم بلافاصله بعد از این اقدام شکایتی نکرده است!
با توجه به اینکه این خیابان فاقد طرحی است که در شورای فنی استان به تصویب رسیده باشد دخالت صورت گرفته در بافت تاریخی آنهم بدون کسب مجوز از سازمان میراث فرهنگی مصداق «تخلف از قانون» است. براستی کدام نهاد، مسؤول برخورد با متخلفین و تخریب کنندگان بافت تاریخی است؟
سایه تهدید بر سر چهارسوق و دربند
آنچه تا کنون در این مدت رخ داده در نیمه جنوبی این خیابان بوده اما این روزها صحبت از نیمه شمالی این خیابان است که در محلات چهارسوق و دربند واقع می‌شود. در این بخش نیز در سال‌های گذشته تخریب‌های وسیعی چون تخریب خانه حسینی و چند خانه دیگر، بازارچه سنتی و... صورت گرفته است. همچنین خانه‌های ثبتی شیخ الاسلام و ملامحمدعلی (حاج آقا) که نگین خانه‌های آران با معماری فاخر و کم نظیر و محل سکونت علمای بزرگ علمی و دینی بوده‌اند طی تخریب‌های شبانه، آسیب‌های فراوان دیده‌اند.
دربند از قدیم محل سکونت و زادگاه بزرگانی چون «نظام وفا» و علمایی چون «افتخارالاسلام دربندی» و... بوده و دارای سبک معماری متمایز و ویژه ای است. خانه‌های این محل توسط دالان‌های زیر زمینی به یکدیگر راه داشته و به همراه آب انبار و مسجد یک مرکز محله را تشکیل می‌داده‌اند.
خیابان احداثی شیرازه این محله را از هم می پاشد. در چند سال گذشته هم بجای احیای این محله مهم بخش وسیعی از آن تسطیح شده است. همچنین مدت زمانی است مرمت خانه و مدرسه ثبتی شیخ الاسلام که شهرداری ادعای مرمت آنها را دارد به دلایل نامعلومی تعطیل است. شهرداری همچنین در برابر تخریبات صورت گرفته قول مرمت و احیای خانه ملامحمد علی (حاج آقا) را به مسؤولان استانی داده اما تاکنون هیچ اقدامی در این راستا انجام نداده است.
یکی از بناهایی که در این خیابان قرار دارد و محل بحث است، خانه ملامحمدعلی دربندی (حاج آقا) از خانه‌های ثبتی است که خانه صفایی نیز جزیی از آن است این خانه زیباترین خانه با هشتی و تزیینات بی‌نظیر در شهرستان آران و بیدگل است که ملامحمدعلی دربندی در آن می‌زیسته است. ملامحمدعلی از علمای بزرگ شیعی بوده و در راه مکه و مدینه توسط افراد متعصب ضد شیعه به شهادت میرسد و در بقیع به خاک سپرده شد.
در حق شهرداری جفا شده است!
در این میان سعیدی سخنگوی شورای شهر اعلام کرده است که در حق شهرداری جفا شده است! وی بدون اشاره به عدم استعلام از میراث فرهنگی در تخریب بافت تاریخی گفته که بناهای تخریب شده به عنوان اثر تاریخی ثبت نشده بودند!
این در حالی است که طبق قوانین کشور تعیین ارزش بناهای تاریخی صرفا به عهده متخصصان میراث فرهنگی گذاشته شده و حتی اگر ثبتی هم نباشند قبل از عملیات عمرانی در بافت تاریخی باید از میراث فرهنگی استعلام گرفت.
اکنون با توجه به اینکه احداث این خیابان از ابتدا بدون طرح بوده مقرر شده شهرداری برای ادامه کار طرح خود را به شورای فنی استان جهت تصویب ارایه کند. لذا با توجه به تاکید مقام معظم رهبری به رعایت اصول معماری بومی و اسلامی و نیز تاکید ایشان به رویکرد اقتصاد مقاومتی و سهم گردشگری در این مقوله انتظار این است که مدیریت شهری با ارایه طرحی مناسب که در عین ایجاد راه دسترسی ضامن حفظ خانه‌های تاریخی و اصالت بافت محله نیز باشد وظیفه خود را در قبال این مهم صورت دهد و مسؤولان میراث فرهنگی این طرح را مورد بررسی قرار دهند.
در عصری که همه شهرها به دنبال اثبات و یافتن ریشه‌های هویتی خویش هستند قطعا حفظ آثار فرهنگی و بناهای تاریخی در کنار داشتن خیابان خود نشانه غنای فرهنگی است و می‌تواند با مشارکت و یاری مردم و جوانان باعث تمایز این خیابان با خیابان‌های دیگر شده و وجود چندین خانه تاریخی عیار فرهنگی و گردشگری آنرا بالاتر ببرد و آنرا از تکراری بودن برهاند.
اینک یادگاران گذشته دیار آران و بیدگل منتظر همدلی مردم و متولیان امر است تا با احیای بافت تاریخی و هویت بخشی به آن، این امانت را به نسل‌های بعدی بسپارند.
نظر شما